DOORASHOOYINKA DENMARK

radiohormuud
October
27
/ 2025

WARBIXIN KOOBAN – DOORASHOOYINKA DENMARK
Waxaa diyaariyey: Mohamed-Amiin Siyaad
Waxaa tabinaya: Maxamed Kaafi

Dhageystayaal, doorashooyinka degmooyinka iyo gobollada Denmark ayaa lagu wadaa in ay dhacaan 18-ka November 2025, waxaana codeyn doona muwaadiniinta iyo dadka degan dalkaas ee buuxiyay shuruudaha.

Doorashadaasi waxay ka dhici doontaa 98 degmo iyo 5 gobol, iyadoo lagu dooranayo xubnaha maamulka deegaanka iyo gobollada.

Sidoo kale, doorashada baarlamaanka Denmark, Folketinget, ayaa la filayaa inta u dhaxaysa hadda iyo dhammaadka sanadka 2026, iyadoo aan weli la cayimin taariikh rasmi ah.

Xisbiyada siyaasadda Denmark ayaa haatan bilaabay diyaarinta ololayaal hore, halka arrimaha dhaqaalaha, deegaanka, iyo siyaasadda Yurub ay yihiin mowduucyada ugu waaweyn ee lagu tartamayo.

 

faahfaahin ku saabsan afar xisbiga siyaasadeed oo muhiim ah ee ku tartamaya dalka Denmark — magacyadooda, hoggaamiyayaashooda, astaamahooda olole, iyo sida ay isu abaabulayaan. 

1. Social Democrats (Denmark) (Socialdemokratiet)

  • Hoggaamiye: Mette Frederiksen. 

  • Astaanta ololaha: Xisbiga waxa uu bar naamij ahaan xoogga saarayaa wanaaga bulshada (welfare state), sinnaanta, shaqooyinka, ilaalinta badbaadada bulsho iyo kor u qaadista adeegyada dadweynaha.

  • Waxa ay ku ololeynayaan: Iyagoo ka jawaabaya xaaladda isbedelaysa ee dhaqaalaha iyo socdaalka, xisbiga Social Democrats ayaa isku dayaya inuu isku dheelitiryo taageeridda adeegyada bulshada iyo in la xakameeyo dhaqaalaha — sidoo kale aragti ahaan waa ka dhexdhexaad-bidix. 

  • Sida ay isu bahaysanayaan: Xisbiga waxa uu yahay udub-dhexaad u ah qeybta “blokka bidix/centre-bidix” (rød blok) ee Denmark, waxaana ka mid ah xisbiyo kale oo bidix ama dhexe ah. 

2. Venstre (Denmark) (Danmarks Liberale Parti)

  • Hoggaamiye: Troels Lund Poulsen. 

  • Astaanta ololaha: Xisbiga Venstre waxa uu ku salaysan yahay liberal-nimo dhaqaalaha, xorriyadda ganacsiga, yareynta faragelinta dowladda, iyo horumarinta suuqyada maaliyadeed. 

  • Waxa ay ku ololeynayaan: In la dhiirrigeliyo koboca dhaqaalaha, in la yareeyo canshuuraha iyo xaddidaadaha, iyo in la xoojiyo ganacsiga gaar ahaaneed. Waxa kale oo ay leeyihiin aragti ah in bulshada laga doonayo in ay qaadato mas’uuliyad shaqsi ahaaneed. 

  • Sida ay isu bahaysanayaan: Xisbiga Venstre waxa uu qayb ka yahay “blokka buluugga/borgerlige” oo ka kooban xisbiyo midig-dhexe ah. Waxaa xusid mudan in inkastoo uu yahay xisbi midigta, haddana uu hadda qeyb ka yahay iskuduwaha dowliga ah ee mideeya bidix iyo midig labadaba. 

3. The Moderates (Denmark) (Moderaterne)

  • Hoggaamiye: Lars Løkke Rasmussen. 

  • Astaanta ololaha: Xisbigaan waxa uu sheeganayaa inuu yahay xisbi dhexdhexaad ah, kana go’an in la jebiyo kala qaybsanaanta “bidix vs midig” isla markaana uu ka shaqeeyo heshiisyada badan-xisbiyeed. 

  • Waxa ay ku ololeynayaan: In siyaasadda la keeno isbedel cusub, in la dhiirrigeliyo iskaashi bulsho, iyo in la isku dayo xalal dhexdhexaad ah — gaar ahaan xagga dhaqaalaha, maaraynta dawlad-hoosaadyada, iyo arimaha bulshada. 

  • Sida ay isu bahaysanayaan: Ma aysan si buuxda ugu xirneyn mid ka mid ah “blokka buluugga” ama “blokka cas” — taasoo ka dhigaysa xisbi ka madax-bannaan, waxa uuna saamayn ku leeyahay qaababka ay kooxaha kale iskaashi sameeyaan. 

4. Green Left (Denmark) (Socialistisk Folkeparti / SF)

  • Hoggaamiye: Pia Olsen Dyhr. 

  • Astaanta ololaha: Xisbigaan waxa uu diiradda saarayaa milix-bulsho & deegaanka – isagoo u ololaynaya siyaasado ka dhan ah sinaan-xumada, taageerada dhaqdhaqaaqyada deegaanka, iyo ilaalinta xuquuqda dadka iyo kooxaha yaryar.

  • Waxa ay ku ololeynayaan: Siyaasado sida hoos u dhigista kala duwanaanta dhaqaale, kobcinta adeegyada bulshada, ilaalinta deegaanka iyo siyaasado ka dhowrsoomaya mustaqbalka — sidoo kale in dawladdu ay wax ka qabato isbadel climate-ka. 

  • Sida ay isu bahaysanayaan: Xisbiga SF waxa uu ka tirsan yahay kooxda bidix-wax ku dhiirrigelisa, isla markaana wuxuu mararka qaar ka mid yahay isbahaysiyada xisbiyada kale si ay u fuliyaan qorshayaal siyaasadeed kuwaas oo u baahan taageero ballaaran. 

Qaab-isku-ururin (Kooban)

  • Blokka Bidix/Centre-bidix (“ xooxda cas ”): Social Democrats + Green Left + xisbiyo kale.

  • Blokka Midig/Midig-dhexe (“kooxda buluuga ah”): Venstre + xisbiyaa midigta kale.

  • Xisbiga Dhexdhexaadka ah: Moderates — kaas oo ka madax bannaan labada blokka waaweyn, waxa uu suurtogelinayaa in la sameeyo dowlado is-bahaysi leh. 

  • Isbahaysiga siyaasadeed ayaa muhiim ah: ma jiro xisbi keli ahi oo haysan kara tiro ku filan si uu guulo gaaro keligiis – sida ku cad nidaamka baarlamaanka Denmark.

Category
Warar