RH: Wasaarada arimaha gudaha iyo caafimaadka ayaa warqadan oo af danishka ku qoran u dirtey dhaamaal bulshada ku nool Denmark, si ay dadka soomaaliyeed u fahmaan go'aana uga qaataan ayaanu af soomaali idiinku soo tarjunay, waxay ku balaabaneysaa sidan.
Ma ka fikirtay deeqidda xubnaha jirka?
Dadka badan oo reer Denmark ah ayaa qaba aragti wanaagsan oo ku saabsan deeqidda xubnaha jirka. Si kastaba ha ahaatee, ka yar saddex-meelood meel dadka ka weyn 15 sano ayaa maanta isdiiwaangeliyay si ay mowqifkooda ugu caddeeyaan diiwaanka deeq-bixiyeyaasha xubnaha jirka (Organdonorregisteret). Waxaa muhiim ah in dad badan ay mowqif cad ka qaataan oo ay muujiyaan haddii ay rabaan inay noqdaan deeq-bixiyeyaal xubnaha jirka, gaar ahaan haddii ay dhibaato ku dhacaan oo aan noloshooda la badbaadin karin.
Haddii dad badan mowqif ka qaataan arrintan, waxaa lagu caawin karaa bukaanno badan oo reer Denmark ah oo sugaya xubno cusub. Dadka qaar, beddelka xubnaha jirka waa rajadooda kaliya ee nolosha lagu sii hayn karo, taasoo u suurtogelinaysa inay helaan nolol wanaagsan oo dheer oo ay la qaataan qoysaskooda iyo saaxiibadooda.
Haddii aad go'aan ka gaarto deeqidda xubnaha jirka, sidoo kale waxay noqon kartaa taageero weyn oo u fududeysa qoyskaaga, maadaama ay si toos ah u ogaanayaan rabitaankaaga oo aysan iyagu go’aanka kaaga gaari doonin haddii geeri kugu timaado. Waxaad mowqifkaaga ka diiwaangelin kartaa bogga sundhed.dk.
Ma isdiiwaangelisay hore? Haddii aad hore u isdiiwaangelisay mowqifkaaga ee ku saabsan deeqidda xubnaha jirka, mahadsanid. Looma baahna inaad wax kale qabato. Waxaad markasta booqan kartaa bogga sundhed.dk si aad u aragto oo u beddesho diiwaangelintaada hadda jirta.
Sharci ku saabsan beddelka qaabka oggolaanshaha ee deeqidda xubnaha jirka Xukuumadda Denmark waxay soo bandhigtay hindise sharci oo ku saabsan beddelka qaabka oggolaanshaha ee deeqidda xubnaha jirka. Sidaas darteed, qof kasta oo gaaray 18 sano waxaa si caadi ah loogu diiwaangelin doonaa inuu yahay deeq-bixiye xubnaha jirka. Si kastaba ha ahaatee, waxaa muhiim ah in la ogaado in qofna si toos ah aan loogu magacaabi doonin deeq-bixiye xubnaha jirka haddii uusan isagu si cad u xaqiijin diiwaangelinta.
Sharci cusub waxaa la filayaa in Golaha Baarlamaanka (Folketinget) uu ansixiyo bisha Diseembar 2024, waxaana la filayaa in uu dhaqan galo 1-da Juun 2025. Xilligaas, adiga iyo dhammaan dadka reer Denmark oo ka weyn 18 sano waxaad heli doontaan warqad cusub oo ku saabsan isbeddelkan.
Waxaad hadda go'aan ka gaari kartaa deeqidda xubnaha jirka oo aad isdiiwaangelin kartaa diiwaanka deeq-bixiyeyaasha xubnaha jirka (Organdonorregisteret). Dadka Denmark oo dhan oo ka weyn 15 sano way ka qayb qaadan karaan deeqidda xubnaha jirka, waxaana xusid mudan in da’ weyn aysan kaa hor istaagi karin inaad noqoto deeq-bixiye xubnaha jirka.
Qoyska mar walba waa lala tashan doonaa haddii qofka geeriyooday uusan xaqiijin mowqifkiisa ee diiwaanka deeq-bixiyeyaasha xubnaha jirka ama uu sheegay "ma hubo" — sida hadda dhacda. Haddii aad hore u diiwaangelisay mowqifkaaga, diiwaangelintaada waa la sii hayn doonaa iyadoo lagu saleynayo isbeddelkan cusub ee qaabka oggolaanshaha.